Người già ở Quê Hương

 

Người già trong nước ta thuộc thế hệ đã ít nhiều sống cuộc đời niên thiếu của mình trong chiến tranh và ly biệt. Nay đã nghỉ hưu, họ vui với số bạn bè cùng lứa tuổi và con cháu. Đa số là dân lương thiện chí thú làm ăn tuy đã từng trải qua nhiều chặng đường kham khổ và giờ đây chỉ mong được yên thân dưỡng già. Số còn lại có những tính cách đặc biệt sau đây:

1/Có tài đức đã làm xong việc thủa thiếu thời, nay buông tay, làm nhàn đạo nhân. Vẫn còn học, viết, giữ sức khỏe và chơi với cháu. Đời sống của họ là “nguồn cảm hứng”cho ai đã được nghe tiếng và nếu may mắn được đến gần. Dù có khiêm nhường tới đâu, họ cũng đã để lại danh thơm  muôn thủa, ghi tạc đá vàng. 

2/Có tài đức, già rồi mà còn làm được việc nhiều lắm, làm mà không quản công sức, mong cho sống mà làm mãi, không màng tư lợi. Họ không biết thị phi là gì, cũng không suy nghĩ phức tạp, óc chuyên viên chiếm gần hết cái đầu. Họ có cái cười tươi và nét mặt vô tư, chỉ than là bận, nhưng bận của họ là một niềm vui nội tâm miên man. Ngồi gần những người này dù giầu có đến đâu cũng thấy mình nghèo.

3/Đã có một thời làm được việc nhưng nay không làm được nữa, tuy nhiên bởi lẽ không bỏ được, thành ra thất chí, thành ra uẩn ức, tầm mắt hẹp lại,

chỉ nói chuyện quá khứ của mình và ngồi phê bình tiêu cực chửi rủa tùm lum, cau có, khó khăn. Số người này không ít đâu, gặp họ thì phải co giò lên mà chạy ngay đi.

4/Ngày thiếu niên vất vả khổ sở lao luân vì binh đao lửa đạn, nay kinh tế phát triển hơn thời đó, bèn hưởng cho đã, phè phỡn và cho như thế là ưu tiên cuộc đòi, tuy “cóc ngồi đáy giếng” mà tưởng là mình đã có tất cả. Số người này nếu còn có chút lòng hay nếu không thuộc vào loại hách sằng thì không sa vào cảnh tham quan ô lại. Nếu còn tham quyền cố vị, xưng bá đồ vương thì sẽ thành hạm già, có thứ lớn thứ nhỏ. Nếu mình không ham rượu, trà, càfê, thuốc lá, và ít ăn thịt, không ham cháo lòng tiết canh và lê la ở các hàng quán thì không lo, không gặp họ đâu.

5/Thủa thiếu thời vất vả mới sống nổi, nay cố sức vươn lên lao lực lao tâm làm giầu để dành, nếu có chết đi thì để cho con cháu. Chỉ lo cho mình nhỡ ra ngày mai vô thường lại rơi vào tình trạng đói kém như thế thì sao? Cũng là một thứ hạm cỡ nhỏ, hèn hèn. Họ gặp mình thấy không có lợi lộc gì họ sẽ tránh mình ngay.

6/Có một số còn nửa đã bỏ đua chen, nửa còn thèm hưởng tý lộc của thời bình. Họ tuy có vẻ dưỡng già nhưng còn đeo trên vai nhiều tham vọng nho nhỏ không bao giờ thành, thật tội nghiệp. Nên thông cảm cho họ, 40 năm sống kham khổ đây là những ngày đầu tiên được nếm một tý mùi trưởng giả.

7/Một số khá đông không thể nói là họ còn tham sống se sua với đời, vì họ đã ra khỏi vòng chiến rồi, nhưng chỉ còn lo nhiều quá mà thôi. Lo và sợ...nên sống trong tình trạng phòng thủ một quá khứ vô hình.

 

Bình luận :

 

Số 1 - Bất kể sang hèn, giầu nghèo, nếu đến tuổi già mà quẳng được quá khứ sang một bên, gom góp những gì đã lượm được trong cái đầu của mình và bước tới, sống thiện, sống thanh thản và vui với những bài học mới thì nhất rồi.

Số 2 - Những vị còn làm việc cho đời một cách vô vị lợi, ở tuổi này, là những người quá đặc biệt, những viên ngọc quý của đời, hết chỗ nói.

Số 3 – Người già ngồi đây mà “gặm nhắm vinh quang quá khứ “ bỏ quên hiện tại thì khác gì một hòn cuội hả? Muốn trở lại làm người không dễ đâu. Như là có một bức trường thành làm chướng ngại trước mắt, như là một người ngủ say sống cuộc đời nào trong mơ. Ai đánh thức dậy nổi cho đây? Làm sao phá nổi thành trì này? Trước tiên là phải lắng lòng ngồi yên để bình tĩnh đã, để cho mình một cơ hội....

Phản tỉnh...Phản tỉnh là điều phải xẩy ra trước tiên, rồi từ đó, tự mình bắt đầu, tự mình tiếp tục... cho đến khi chân lý của hiện tại hiện ra trước mắt: mình là ai, ở đâu, hiện thực trước mắt là gì? vũ trụ có những luật gì chi phối ta? Vai trò của quá khứ và tương lai trong giờ phút này là gì?

Số 4 – Sống hướng ngoại nhiều thì dễ bị chi phối lắm. Hãy tìm về nội tâm, như trước một cây sóng lớn người đang bơi chúc đầu xuống nhảy vào lòng biển sâu. Nội tâm có một sức mạnh như ngọc quý để chống gió độc. Bề ngoài ta vẫn có thể hưởng phú quý nhưng ta không lệ thuộc vào nó. Ngược lại ta còn có thế “dùng” nó như một phương tiện để làm việc lợi mình lợi người.

Số 5 – Sợ thiếu, sợ mất là một bịnh tâm lý phổ thông như đi nắng về thì rức đầu và ăn nhiều thì tức bụng : dễ chữa thôi! Nếu suy tư thường xuyên về vô thường, lắng lòng nhìn những xoay vần của vũ trụ và học “tri túc” thì sẽ có an tâm trở lại và sẽ có cuộc đời nhàn đạo nhân như ai.

Số 6 và 7 – Chỉ cần tỉnh thức để đừng sống quá mức mà mất đi Chân Tâm. Vì cuộc sống phè phỡn vật chất dễ làm cho người ta mê ngủ mà quên mình là ai và quên những người chung quanh mình không được no ấm như mình. Số “6 và 4” này có sự lựa chọn như sau: Vì đã qua cầu, nên muốn trở lại dắt người khác, hay qua cầu rồi sống chết mặc bay về nhà chén một bữa no say rồi đi ngủ khèo? Đã phải làm một nàng dâu khổ cực thì mai mốt này sẽ là một bà mẹ chồng quảng đại phúc hậu ? hay sẽ lại còn ác độc hơn người đã hành hạ mình?

Vì “sợ mất” cái “đã mất một lần rồi”, hay là sợ “sẽ mất” cái chưa nắm được chắc trong lòng bàn tay ? Tất cả những mối lo sợ này chỉ là gió độc thổi ngoài vườn cây mà thôi,. Ngay cả cái vội vàng hưởng thụ, ăn cũng chọn cái tô cho lớn, uống cũng ước gì có vài ly thêm... tất cả coi như sợ ngày mai không có những cái đó mà ăn, mà uống. Người ta sợ gió ở ngoài vườn quá đi, chỉ vì họ không nhìn thấy có một chỗ trú ẩn an toàn, là căn nhà nội tâm đó. Nội tâm vững mạnh giầu có, thì gió độc ngoài vườn có đến rồi cũng có lúc phải đi. Rồi có trở lại cũng chẳng sao.

 

Trên đây ta mới nói đến những vị đã trong tuổi hưu, còn phần tuổi trẻ thì phức tạp hơn ở chỗ thiếu cái “thành tích cách mạng kháng chiến”, và không còn lý tưởng “anh hùng cứu quốc”. Đồng thời lại bị ảnh hưởng những cái xấu của tư bản ngoại lai, những thói quen rất nông cạn như cinê, ma tuý, trai gái, rượu chè, những thú ăn chơi chóng tàn như lửa đốt bằng giấy.

Nói tóm lại : Ở quốc gia nào cũng thế, một số người tuổi trẻ thời nay, với kiến thức sống hẹp hòi, kinh nghiệm  không có, lại sức hỗ trợ để chống lại gió độc cũng không, họ sẽ không có cơ hội huân tập tinh thần trách nhiệm, trong một lối sống vị tha và một thân thể cường tráng có thể tự kỷ luật và chịu được kham khổ. Tuy nhiên, thời nào cũng có xấu có tốt: có nhiều người khác vẫn sống tỉnh thức, đang lấy cuộc đời mình làm những ngọn đuốc lớn soi đường và phát hiện lối cho người đi bên. Số người này không phải là ít đâu, tuy nhiên, có cái nhìn bình tĩnh và cởi mở mới thấy họ được. Cổ nhân nói: “ Một người Hiền đi trên đường, chỉ có một người Hiền khác mới nhận ra ông ta. Tên ăn cắp kia chỉ nhìn thấy cái túi của ổng”.

 

                                         JennyHoàng

                                             3-2001